Leestijd ongeveer 2 minuten

U kent vast de jingle ‘Dat is het lekkuruh van Albert Heijn’, van de grootste supermarkt van Nederland. Lekker in het gehoor liggend zet het me aan om toch maar weer bij ‘Appie’ boodschappen te gaan doen. Maar wanneer ik het deuntje hoor, denk ik ook even aan de bonus van 1,6 miljoen euro die Ahold-topman Frans Muller in coronatijd ontving terwijl het personeel een cadeaubon van 25 euro kreeg.

Bij diezelfde supermarktketen braken bij de distributiecentra in april stakingen uit. Nadat de bonden zo een loonsverhoging van tien procent hadden afgedwongen, voelde de president van De Nederlandsche Bank zich genoodzaakt om aan te schuiven bij het tv-programma Buitenhof: ‘emotioneel’ noemde Knot de looneisen van werknemers. Hij riep de vakbonden op deze looneisen te beperken tot zes, hooguit zeven procent. Nederland viel woedend over hem heen. Door de werkgevers werden de woorden van de bankpresident wel dankbaar onderschreven. ‘Knot waarschuwt niet voor niets’, liet hun woordvoerder weten. Beleggers in Ahold Delhaize, het moederbedrijf van AH, ontvingen over boekjaar 2022 een 10,5% hoger dividend. Dat is het ‘lekkere’ voor de bestuurders en aandeelhouders van Albert Heijn.

Multinationals als Ahold misbruikten hun marktmacht om van consumenten een opslag boven op hun eigen kostprijsstijgingen in rekening te brengen. Het is de belangrijkste verklaring voor de stroom aan berichten over recordwinsten bij bedrijven als Shell, Unilever en Ahold. Onderzoek van de Rabobank laat zien dat een deel van de hoge inflatie in Nederland door te hoge prijzen komt. Niet de lonen veroorzaken de inflatie, maar de prijzen. Die inflatie ligt boven de veertien procent en bedrijven gebruikten dit om hun prijzen extra te verhogen. Ahold is daardoor aanjager van graaiflatie, het verhoogde zijn prijzen extra om meer winst te maken, én het betaalde het personeel structureel te weinig.

Vakbond FNV heeft in de eerste drie maanden van dit jaar in 23 sectoren en bedrijven gestaakt, bij gemeenten, het streekvervoer en in de ziekenhuizen. Ook waren er acties bij bedrijven als PostNL, Etos, Bijenkorf, ING en Douwe Egberts. Op maandag 1 mei, tijdens de jaarlijkse FNV-manifestatie ter gelegenheid van de Dag van de Arbeid, demonstreerde de vakbond. Werknemers hadden genoeg van de groeiende ongelijkheid, de toenemende werkdruk en de hoge prijzen. Zie de foto’s hiernaast.

De stakingen bij de distributiecentra lieten zien dat mensen zich kunnen en willen verenigen en dat ze optimistisch zijn over hun mogelijkheden om de wereld vorm te geven. Het wapen om dat voor elkaar te krijgen is schade aanbrengen bij de werkgever en ze staakten. Staken is het recht om die schade toe te brengen. Zo wordt de ongelijke machtsverhouding tussen werkgevers en stakers enigszins gelijkgetrokken. We lazen veel over lege schappen en miljoenen euro schade. Een groot deel van de aandacht van tv, de kranten en online media ging uit naar de overlast die veroorzaakt werd. We hoorden nauwelijks iets over de redenen van de staking: de hoge werkdruk waardoor mensen ziek worden van hun werk, het te weinig verdienen om rond te komen. Deze moderne vorm van uitbuiting moet gestopt worden, het is tijd voor een nieuwe klassenstrijd!