COLUMN
Leven in armoede
Leestijd ongeveer 2 minuten
Sinds 1 september is Tim ’S Jongers de nieuwe directeur van de Wiardi Beckman Stichting. Voor belangstellenden organiseerde hij afgelopen maanden kennismakingsgesprekken. Tim vertelde tijdens een van deze bijeenkomsten dat hij opgroeide in armoede. Hij verwijt beleidsmakers dat zij de ervaring missen van arm zijn, van afhankelijk zijn. Tim vraagt zich af hoe de kloof tussen de wereld van beleid en de ervaringen van kwetsbare mensen overbrugd kan worden. Hij wil dat de verhalen van deze mensen een belangrijker rol gaan spelen. Gelukkig is er steeds meer aandacht voor deze groep. De publiciteit rond de gedupeerden van de toeslagenaffaire heeft daaraan bijgedragen maar ook nieuwe onderzoeken, documentaires en toneelstukken.
Een van de voorbeelden van aandacht voor hoe het leven eruitziet als je in Nederland in armoede leeft is te zien in het gevangenismuseum in Veenhuizen. De tentoonstelling Tegenspoed, leven in armoede is geïnspireerd op de geschiedenis van de Maatschappij der Weldadigheid, opgericht in 1818. In Veenhuizen werden toen bedelaars en landlopers opgenomen. Dit waren mensen waarvan men niet wist wat de samenleving ermee aan moest. Later werden zij verplaatst naar afgesloten buurten in onder andere Amsterdam-Noord.
Jan Achterbergh is schuldhulpverlener en werkte mee aan de tentoonstelling. Op 17 oktober vertelt hij mij dat mensen die jarenlang op het bestaansminimum zitten maandelijks geld tekortkomen en daardoor in de loop der jaren schulden opbouwen. Dit zijn vaak mensen die van generatie op generatie in armoede leven. Deze armoede gaat over van oma, op moeder en vervolgens op de dochter. Zij wonen in de Aster- en Vogelbuurt in Amsterdam Noord. Voor een deel zijn het nakomelingen van de mensen die in Veenhuizen woonden. Achterbergh noemt ze de Noordelingen en hij ziet ze tijdens zijn spreekuur.
Naast de armoede die van generatie op generatie doorgegeven wordt zijn ziekte, ontslag, scheiding, een verslaving of een verstandelijke beperking oorzaken van armoede en schulden. Pech of tegenslag die ons allemaal kan overkomen. Jan regelt en organiseert als schuldhulpverlener de aflossing van die schulden omdat daar veel wet- en regelgeving aan vast zit. Juist daarom pleit hij voor het voorkomen van schulden door de toeslagen direct uit keren aan kinderopvang, woningbouwvereniging of zorgverzekeraar.
Het kabinet kondigde op Prinsjesdag aan dat het minimumloon, de bijstand en de AOW verhoogd worden, de inkomstenbelasting verlaagd, de energietoelage gecontinueerd en de vermogensbelasting verhoogd. Carola Schouten, minister voor Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen, wil in haar beleid uitgaan van vertrouwen, van de goeie wil van mensen. En het makkelijker maken om uit de shit te komen. Bij de politici in Den Haag dringt het besef door dat er een eerlijker verdeling van de beschikbare middelen nodig is en ook een andere houding ten opzichte van kwetsbare mensen.
Misschien een idee als Tim’s Jongers, Jan Achterbergh en Carola Schouten eens met elkaar om de tafel gaan om te brainstormen over welke beleid er nodig is om de kloof tussen goede bedoelingen en sociaal beleid op te heffen?