Leestijd ongeveer 3 minuten

Waartoe zijn we op aarde? Die vraag stelden we als redactie van Tijd&Taak de afgelopen maanden. Het antwoord vonden we mooi geformuleerd door Koen Holtzapffel, de voorzitter van de Banningvereniging. Hij verwoorde het in het vorige nummer van Tijd&Taak als volgt: ‘We strijden voor een socialistisch ideaal met ruimte voor bezinning en dialoog. We putten daarbij uit stromingen van het religieus socialisme en een op waarden gericht humanisme dat vrijheid en gerechtigheid als eis stelt voor het persoonlijke én maatschappelijke leven’. In de redactie hadden we wel even discussie over de term socialistisch. Is deze synoniem met sociaaldemocratie of staat socialisme voor een breder begrip dat zowel socialistische stromingen binnen en buiten het parlementaire stelsel omvat?  Ik kies voor de laatste definitie.

Begin 2023 verscheen er een nieuw tijdschrift eveneens met een socialistisch ideaal. Sinds januari komt Jacobin met een Nederlandse editie. Het verschijnt alleen online; een papieren versie is pas mogelijk als er minstens duizend betalende abonnees zijn. Jacobin is een internationaal blad, begonnen in de Verenigde Staten in de nasleep van de antikapitalistische protestbeweging Occupy Wall Street, met de missie om socialisme weer een duidelijke stem te geven. Van het internationale blad verschijnen versies in Italië, Brazilië, het Verenigd Koninkrijk en Duitsland.
De oprichter van Jacobin liet zich voor de naam inspireren door het boek De zwarte jacobijnen (1938) over de Haïtiaanse revolutie (1791-1804). Het boek gaat over het leiderschap van de slaafgemaakte Toussaint L’Ouverture. De schrijver plaatst deze revolutie in de context van de Franse Revolutie en de idealen: vrijheid, gelijkheid en broederschap. Het logo van Jacobin is een geabstraheerd portret van Toussaint L’Ouverture.

‘Een links geluid dat mensen in beweging brengt’

Van Binsbergen vertelt dat de redactie bestaat uit mensen als Merijn Oudenampsen die bijna allemaal aan het promoveren zijn of al in het bezit zijn van een doctortitel en werken voor universiteiten in Nederland, België en het Verenigd Koninkrijk. Van Binsbergen studeerde zelf filosofie en is dichter. Ik vraag Hannah of zij zich als redactieleden verwant voelen met de enige politieke partij die socialisme in haar naam opgenomen heeft namelijk de SP. Van Binsbergen: ‘Socialisme is ouder dan de SP en we vinden deze partij vooral socialistisch in naam. Er is van een echt socialistische stroming geen sprake in Nederland’

‘Een maatje in de strijd voor een betere wereld’

Bij de aankondiging van Jacobin Nederland dacht ik even dat er een blad werd opgericht dat Tijd&Taak overbodig zou maken. Tussen beide bladen bestaan overeenkomsten. De redactie van Tijd&Taak koos voor een interview met Thijs Lijster en nodigde Harriet Bergman uit om een artikel te schrijven. Zij blijken beiden betrokken bij Jacobin. In de Amerikaanse uitgave van Jacobin schreef van Binsbergen zelf een uitvoerig artikel over dichteres, schrijfster en socialistisch politica Henriette Roland Holst. Behalve een van de belangrijkste intellectuelen van links in de eerste helft van de vorige eeuw was Roland Holst de belangrijkste donateur van de voorloper van de Banningvereniging. Het gedicht op de achterkant is deze keer van haar.

Als redactielid van Tijd&Taak wil ik een tijdschrift maken waarbij het socialistische gedachtengoed de basis biedt die nodig is om het kapitalisme te bekritiseren en te strijden voor echte democratie waarin gemeenschappelijke besluitvorming in alle lagen van de maatschappij is doorgedrongen. Van Binsbergen zegt over het doel van haar tijdschrift: ‘Eigenlijk hopen we dat men onze stukken leest, ze dan neerlegt en gaat handelen.’ Jacobin is daardoor een veel activistischer tijdschrift dan Tijd&Taak. Mijn doel is een sterk verhaal te maken voor iedereen die zich bezighoudt met het linkse gedachtegoed. Daarom denk ik dat we als tijdschriften goede maatjes kunnen worden in onze strijd voor een betere wereld.